Қазақстан республикасы Парламенті Мәжілісінің бір топ депутаттары Атырауда өткен үшінші ұлттық құрылтайдан соң Мәжіліс қабырғасында Үкімет басшысы Олжас Бектеновтің атына депутаттық сауал жолдады. Президент Ұлттық құрылтайда: «Ең алдымен, халықтың береке-бірлігін сақтау елдігіміз үшін аса маңызды. Бұл туралы үнемі айтып жүргенімді білесіздер. Ынтымағы жарасқан, ортақ мақсатқа ұйысқан ұлт ешқашан ұтылмайды. ештеңеден құр қалмайды. Бұл істе зиялы қауым айрықша рөл атқарады. Әсіресе, елге сөзі өтетін аға буынның орны бөлек. Олар – қазақтың қаймағы, ұлттың мақтанышы. Елдің тұтастығы зиялы қауымның бірлігінен басталады. Яғни, алдымен ел ағаларының арасында ауызбіршілік болуы керек. Олар ұрпаққа өнеге болатын кесек әңгіме айтуы қажет. Жазушылар Одағының төрағасы, Ұлттық құрылтайдың мүшесі Мереке Құлкенов жақында осы мәселе туралы орынды пікір білдірді. Халқымыздың көрнекті тұлғалары бірін-бірі мойындап, өзара құрмет көрсете білсе, ұлтымыз ұйыса түседі» деп айтты. Осыған байланысты, Мәжілістің бір топ депутаты қол қойған үндеу жарияланды. Үндеуді мәжіліс депутаты Жанарбек Әшімжан оқыды.
Сонымен Үндеуде не айтылды?
« Атырауда өткен Құрылтайдан кейін арнайы еліміздегі зиялы қауым өкілдеріне байланысты Үндеу жолдауға шешім қабылдадық.
Ұлт болып ұйысу, жұрт болып жұмылу жолында зиялы қауым өкілдерінің атқарар рөлі бөлек. Күні кеше Атырауда өткен Ұлттық Құрылтайда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Ынтымағы жарасқан, ортақ мақсатқа ұйысқан ұлт ешқашан ұтылмайды. Елдің тұтастығы зиялы қауымның бірлігінен басталады. Ел ағалары ауызбіршілікті және ұрпаққа өнегелі болуы керек», — деп Ұлт Зиялыларына өз қайырылуын жасады. Сол Құрылтай төрінде бізді қоғамымызда айрықша орны бар, сөз бастаса халықты ұйытар шешен, көш бастаса елді ертер көсем, руханият әлеміндегі әйгілі тұлғалардың бүгінгі кескін- келбеті мен жауапкершілігі қатты ойландырды. Осы орайда «Қазақ оқығанын сыйлайды, соңынан ереді. Қазақты тура жолға бастайтыны да, адастыратыны да оқығаны» деген Жүсіпбек Аймауытовтың сөзі ойға оралады. Қай дәуірде де, қандай тарихи кезеңде де қоғамның негізгі қозғаушы күші – ЗИЯЛЫЛАР!
Расында, Майқы бидің «Бетеге кетсе – бел қалар, бектер кетсе – ел қалар, бірлігің кетсе – нең қалар» деген нақылы дәл бүгінгі таңда тіпті өміршең болып тұр.
Кешегі Алтын Орда мен бүгінгі Ақ Ордаға дейін Қазақ Елінің жүріп өткен күнгей-теріскейлі тарихында қара халыққа жарық сыйлап, жол нұсқаған, үмітін үкілеп, жігер берген Тұлғалар аз емес.
Ал, есімі елге мәшһүр бүгінгі кейбір тұлғаларымыз, Ақсақалдарымыз, тарихшыларымыз, жазушыларымыз ай-күннің аманында болары болып, бояуы сіңген түрлі оқиғалар туралы айтысып, тартысып, Алаш көсемдері мен кеңес қайраткерлерін қағыстырып, қыл аяғы Шыңғыс ханның тегіне таласып өспейтін елдің баласындай өнбейтін дауды қуып, «өлетұғын тай үшін, көшетұғын сай үшін» бірінің қолы бірінің жағасында жүрген жағдайларды ақпарат құралдары мен әдеуметтік желілерде аз көріп жүрген жоқпыз. Президент соны меңзесе керек.
Тұрар Рысқұлов пен Сұлтанбек Қожановты, Сәкен Сейфуллин мен Алашорданы, Мағжан Жұмабаев пен Сәбит Мұқановты, Дінмұхамед Қонаев пен Жұмабек Тәшеновті бір-біріне қарсы қойып, елдің ішін алатайдай бүлдіріп, бөліп-жару кімге қажет? Олардың бағы мен сорын, бары мен жоғын жарыстырғаннан бүгінгі ұрпаққа қандай үлгі? Қандай өнеге?..
Әр Тұлғаның өз биігі бар. Бір Тұлғаны көтеру арқылы екінші Тұлғаға көлеңке түсірудің түкке керегі жоқ.
Баррикаданың қай қапталында болса да Қазақ Елінің Тәуелсіздігі жолында бармағы шайнауда, басы айдауда кеткен Тұлғалардың бәрі өз алдына бір-бір АСҚАР ТАУ! Әрқайсының өз тағдыры бар. Өз сүйініші, өз күйініші болды. Олардың күрес түрлері әртүрлі болғанмен, түпкі мақсат бір еді. Бәрі Ұлттық мұраттар жолында, ҚАЗАҚТЫҢ ХАҚЫ үшін күресте өмірлерін сарп етті. «Басына ас құйып, сабына қарауыл қойған» заманда ұлт болып ұйысып, жұрт болып жұмылуды көкседі олар.
Бүгін Тұлғаларды жарыстыратын, алыстыратын заман емес, Ұлттық Мұраттарды табыстыратын, заман!
Осы орайда, марқұм Несіпбек Айтұлы ағамыздың:
— Ағалар-ай!
Барында аз ғұмырды бағаламай, Абайсыз адаспаңдар бір-біріңнен, Жарықта жайнап тұрған самаладай. Болғанда халық – теңіз шалқып жатқан, Өздерің шырылдайтын шағаладай.
Ауылын пенделіктің жағаламай, Басына бір төбенің жиналсаңшы, Андыздап, әр бұтаны сағаламай. Өздерің қонақтайтын бәйтеректің, Тамырын балталамай, араламай.
Шоқыға шықсаңдаршы хан көтеріп, Тартысып бір-біріңді табаламай!
Қайран, Ағалар-ай… — деген өлең жолдары еріксіз еске оралады… Президенттің Атырау алабында айтқан «Елімізде көзі ашық, көкірегі ояу,
білімді жастар көп! Олардың бойына асыл қасиеттерді сіңіруіміз қажет. Мен зиялы қауым өкілдерінің бір-біріне әрдайым тілектес болғанын қалаймын. Өзара жанашыр болу – елге жанашыр болу деген сөз. Ұсақ-түйек әңгімені қойып, Қазақты бөліп-жармай, жалпыұлттық деңгейде ойлауға ұмтылайық!» деген жүрекжарды тілегін байтақ Қазақ даласындағы көш бастаған ел Ағалары Ұран секілді қабылдаса деген ниетімді жеткізгім келеді» делінген.
Расында еліміздің береке, бірлігін арттыратын зиялы қауым өкілдерінің елдік істерге бас қатырмай, атақ, даңқ қуып, әрнәрсені сөз етіп, ұсақталып кеткенін көріп жүрміз. Бірінің шығармасын бірі жамандап, өткен ұлыларды қозғап, өскелең ұрпаққа өздерің ғана жақсы жағынан көрсеткісі келетін әрекеттері байқалып қалып оытрғандығы хақ. Президент осыны менңзесе керек. Ендеше ұлттың болашағы һәм еліміздің тұрақтылығын сақтайық деген ұлтжанды азаматтардың үндеуі, зиялы қауымның құлағына жетер деген үміттеміз.
Асылбек Байжұмаұлы