ТАНАУЫНА түк бармайтын адамның аяқ астынан пілдей басшының орынбасары боп кеткендігіне таң қалдым. Құтты болсын айтып, кіріп шығайын деп едім. Қасында жүрген көмекші жігіт:-Бәке, ол кешеден бері 180 градусқа өзгерген, қазір кісі жатырқайды,-деді. Қазақты танығыңыз келсе «қолына пәпкі» бер деген ғой, көмекшісінің сөзіне иланбай, бірден кабинетіне бардым. Отыр екен. Танауын көтеріп, деміне нан піскен.
-Сәлеметсіз бе?-дедім.
-Здрәсти,-деді.
Содан әрі қарай диалогымыз жараспады. Ұзақ отырмай кете бардым. Құтты болсын айттым я айтпадым, есімде жоқ. Қысқасы кең кабинетте бай-патшаның бәйбішесі құсап отыр.
Тысқа шығым темекі тұтап тұр едім, қасыма көмекші келді.
-Че, өзгеріпті ме?-дейді.
-Кім?-дедім.
-Новый бастық яғни Зам…
-Өзгеріпті. Бұрын танау қуысы тар еді. Қазір кеңейіпті. Бұрын көзімен қарайтын. Қазір шекесі іскен, шекесімен қарайды дедім.
Айттым ғой…
-һім…Темекісін күнге тұтатып отыр дедім.
-Һім… Виски ішесіз бе?-деп сұрады көмекші.
-Ащыға тәбетім жоқ. Вовще спірт қосылған дүние ішсем, бір апта емес-бір ай ауырам дедім.
Жауап осы болды.
Замның психологиялық көзқарасы да өзгерді. Бұрын еңкіш тартып, иығы қушиып жүретін. Қазір бойды тіктепті. Қасты тапсырыспен жөндепті, кірпікті ұзартыпты. Он саусақтағы тырнақ әр түрлі. Қызыл-жасыл. Көк-қанқызыл. Замға тән… имидж… Баяғы совет заманы болса, мұндайларды зам қылмақ түгілі арнаулы жиналысқа салып, алдымен… мінезіне психологиялық этикалық баға беріп барып, бір-ақ зам қылатын-ды. Қазір демократия…
Сонымен зам билікті қолына алды. Қит етсе. Пәленшенің Әлемжеліге жазғаны фейк. Тек шып-шылғи өтірік жазады деді.
Бастығына жамандыды.
Даттады…
Сыртынан боқтады.
Бал қайда болса, ара сонданың кері болды.
Білімсіз адам, майы жоқ жілік сияқты бос қуыс болады екен,-деді көмекшісі. Кімді айтып тұрсыз?-дедім. Біздің бастықты.
-Не қылды Сізге?-деп қайта сұрақ қойдым.
Өзі білмейді, білгеннің тілін алмайды. Абылайға айтқан қалмақтың кемпірінің сөзі «Өзің білме, білгеннің тілін алма» қарғыс сөз. Құдай-ау, біздің бабаларымыз ымдап кеткен. Болжап кеткен… Біз ұқпай жүрміз дедім.
-Көмекші, кімді ұқпай жүрсіз?-деді.
-Жай дедім…
Жыланның сырты сұлу, іші у дедім.
-Жұмбағыңызды түсінбедім,-деді экскөмекші.
-Біліксізге бәрі жөн деген заман қазір. Біздің де күніміз туар. Бұлардың балалары біздің қолымызға түсер. Қызметінен, шенінен алмаспыз. Бірақ, әкең осындай, шешеңіз осындай болған деп айтармыз. Өмір бумеранг. Міне тезек дүние. Кезек дүние дерміз. Түк ұқпадым Сізді,-деп жұмыссыз қалған экскөмекші сұраулы жүзбен қарады.
Құлыңды көп жәбірлей берме: қожасына бұғау салынып, құлы бостандық алатын да күн туар деген тәмсілшіл бабаларымыз дедім.
Заман бір қалыпты тұрмайды. Райы да, жайы да өзгереді… Қазір билікте жүргендердің шоғы сөніп, күлі қалады. Олардың үрімі саған бағынышты болуы мүмкін дедім.
Сонда барып ұқты экскөмекші.
-Иә…-деп күрсінді.
Атам қазақ «ә» деген. Біздің де күніміз туар. Таңымыз атар… Қазір аймен аталас, күнмен баталас болып жүргендер көптің бірі болар, сол кезде көрерміз дедім.
Экскөмекші я ұқты,
Я ұқпады. Тек бетіме бажырайып қарады да қойды…
Лауазым қызмет бәрі… Уақытша дедім…
-Иә…Уақытша,-деді ОЛ…
Ымды түсінбеді…
СІЗ не дейсіз оқырманым?
Бурабайдың Жеңісі