Табиғи байлығымыз ұзамай таусылады
«Атамекен» палатасы ұйымдастырған дөңгелек үстелде бұрыңғы министр Серікбек Дәукеев геология саласындағы биліктің әрекетсіздігін сынай отырып, алдағы 10-15 жылда жер астындағы табиғи байлықтың таусылып, елдің экономикалық дағдарысқа ұшырауы мүмкін екенін айтты.
Елдің ішкі өнімінің негізін тау, кең өндірісі құрайтыны белгілі. Елімізде 8 мыңнан астам кең орындары жұмыс істейді. Табиғи байлықтарымыз бойынша әлемдегі ондыққа кіріп отырмыз.
«Геология ел экономикасының 70% құрайды. Мұнымен осыдан 20 жыл жойылған геология министрлігі айналысуы керек еді. Өкінішке орай, оны таратып Комитет деңгейіне түсірді. Тіпті геология саласына нақты қаржы да бөлінбеген. Қазіргі таңда кең орындары жабылып, жұмыс орындары қысқарып жатқанын көріп отырмыз. Бұл еліміздегі әлеуметтік мәселені ушықтырып, мемлекетті дағдарысқа әкелетіні белглі. Қазір мұның алдын алмаса Жаңаөзен оқиғасынан зор қауіпке ұшыраймыз», деді Серікбек Дәукеев.
С.Дәукеевтің айтуынша, «Өткен жылы Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев бұл мәселеге назар аударып, еліміздегі маңызды геологиялық жұмыстарға инвестиция тарту мәселесін айтқан еді. Бірақ, мұндай ауқымды жұмысты Үкіметтің қатысуынсыз жүзеге асыру мүмкін емес. Алдын-ала зерттеу жұмыстары мен оның қорытындылары болмай инвестор қаражат салмайды. Бүгін осындағы «білгіштер» инвесторға қолайлы жағдай жасаса болғаны десіп жатыр. Шын мәнінде инвестор тек дайын «конфетке» келеді. Ал «конфетті» табу үшін мемлекет бірінші кезекте геологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізу керек.
Елімізде геологиялық зерттеу жұмыстарының 1 квадрат метрі 8$ құрайды. Сарапшының айтуынша, әлем елдерімен және көршілес елдермен салыстырғанда өте аз сома.
Өте кұлкілі жағдай. Мысалға, тәжірбие жұмыстарына Австралия, Өзбекстан, Канада сынды елдерде 200-280$ бюджеттен бөледі. Демек, ашық жатқан алаңға инвестор тарту мүмкін емес.
Бұрыңғы зерттеулерде еліміздің оңтүстік, шығыс және орталығында тау кең орындары аз болғанымен, зерттеу жұмыстарын жүргізу арқылы жергілікті тұрғындардың әлеуетін қамтамасыз етерлік жағдай жасауға болады. Бірақ оны жүзеге асыру үшін қаражат қажет. Мұндай жұмыспен ғылыми инситуттар айналысуы керек. Бұл саланы қолдан қолға берудің нәтижесінде геология саласы құрдымға кетті. Геология комитеті үш жылда экология, одан кейін индустрия кейіннен өндіріс және құрылыс министрлігінің құрамына ауысты. Сонымен қатар Серікбек Дәукеев мырза дөңгелек үстел барысында құзырлы органдардың маңызды мәселе талқыланып отырған сарапшылар алаңына келмегендігіне баса назар аударды Дөңгелек үстелге қатысушылардың қатаң сөйлеуіне экономика министрі Нұрлан Байбазаровтың келмеуі де себеп болған сыңайлы.
Айта кетерлігі, Серікбек Дәукеев үш рет министр қызметін атқарып, Үкімет мүшесі де болды.
1997 жылы геология министрлігі таратылған.
Сурет Ulysmedia.kz.алынды.