ҚР Парламенті Мәжілісінің отырысындағы «Тұрмыстық қатты қалдықтармен тиімді жұмыс істеу туралы» баяндама барысында Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрі Е. Нысанбаев міндетті экологиялық талаптарды атап өтті.
Рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін азайтуға ықпал ететін тағы бір міндетті экологиялық талап – қоқыс шығаратын машиналарды (ҚТҚ тасымалдайтын) GPS датчиктерімен жабдықтау және нақты уақыт режимінде қозғалыс туралы ақпаратты Экология министрлігінің ақпараттық жүйесіне беру. Бұл ақпараттық жүйе өткен жылдың күзінен бастап тәжірибелік пайдалануда және ағымдағы жылы оны өнеркәсіптік пайдалануға енгізу жоспарлануда.
Экология кодексінің 368-бабының 2-тармағына сәйкес ҚТҚ тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері көліктің қозғалысы туралы толық навигациялық ақпаратты «Қазақстан Республикасының қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі» ақпараттық жүйесіне беруге міндетті.
Мысалы, Шымкент қаласы бойынша пилоттық жоба іске асырылды («Шымкент арнайы кешені» ЖШС ұйымы, 42 көлігі бар), нақты уақыт режимінде біз 42 қоқыс шығаратын көлік құралының-қалдықтарды жинау орындарынан оларды орналастыру орындарына дейін қозғалысын көріп отырмыз.
Енді, құрылыс қалдықтарына бөлек тоқталғым келеді.
Мәселен, Экология министрлігі Өнеркәсіп және құрылыс министрлігімен бірлесіп «Е-құрылыс» ақпараттық жүйесін күшейту аясында қалдықтарды түзушілердің (құрылыс компанияларының) құрылыс қалдықтарының қозғалысын бақылау тетігін пысықтауда. Қалдықтардың пайда болу көлемі және арнайы кәсіпорындармен қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару бойынша шарттардың болуы туралы мәліметтерді осы жүйеде көрсету ұсынылады. Бүгінгі таңда нормативтік техникалық құжаттарға өзгерістер енгізілуде (ҚР Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі 1.03-00-2022 «Құрылыс өндірісі. Кәсіпорындардың, ғимараттар мен құрылыстардың құрылысын ұйымдастыру» ҚР Құрылыс нормаларына тиісті өзгерістер енгізуде).
Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес әкімдіктермен бірлесіп құрылыс қалдықтарын жинау алаңдарын ұйымдастыру және қайта өңдеу бойынша қуаттарды ұлғайту жұмыстары жүргізілуде.
19 өңірде бұл жұмыс жолға қойылды және 8 өңір бойынша (Абай, Ақтөбе, Жамбыл, Жетісу, Маңғыстау, Түркістан, Ұлытау облыстары) Жол карталары әзірленді.
Сонымен қатар, азаматтар мен бизнес субъектілерінің санасын арттыру мақсатында белгіленген орындардан тыс жерлерде қоқыс шығарғаны үшін айыппұл мөлшерін ұлғайту мәселесі қарастырылуда. Осы түзетулер бойынша реттеушілік әсерге талдау жүргізілуде.
Экология министрлігі белгіленген орындардан тыс жерде қоқыс шығарғаны үшін айыппұлдарды ұлғайтуды көздейтін Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске түзетулер әзірледі. Мысалы, жеке тұлғалар үшін 50 АЕК-тен 200 АЕК-ке дейін, ал шағын кәсіпкерлік субъектілері немесе коммерциялық емес ұйымдар үшін 100 АЕК-тен 750 АЕК-ке дейін, орта кәсіпкерлік субъектілері үшін 100 АЕК-тен 1000 АЕК-ке дейін, ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін 100 АЕК-тен 2000 АЕК-ке дейін.
ӘҚБтК-дегі осы түзетулер «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Астананы және Республикалық маңызы бар қалаларды дамыту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заңының (әзірлеуші орган – ҰЭМ) жобасы шеңберінде көзделген, ол бүгінде қоғамдық тыңдаудан өтті және көрсетілген түзетулер бойынша реттеушілік әсерге талдау (РӘТ) жүргізіледі (себебі, бизнес субъектілеріне қатаң талап енгізіледі).