Он есе өскен халық!
1937 жылы “бір күндік халық санағы” өтті. Сол кезде қазақ 2 млн 862 мың 458 болған. Оның 292 099 Ресей аумағында. 287 214 Өзбекстанда, 60 035 Түркіменстан, 12 396 Тәжікстан, 25 541 Қырғызстанда болған екен. Сонда 2 млн 181 мың 520 адам өз жерімізде тұрған. Ал 1926 жылғы санақта тек Қазақстанда тұратын қазақтар 4 млндай болатын, үркіншіліктен, 1918 жылы басталған бірінші аштықта 1 млн 200 мың адамынан айырылған халықтың қалғаны осы еді. 30-жылдары тағы кемігені дәлелденді. Демографиялық өсім күрт құлап, кей халықтар саны қатты кемігенін жариялаған мамандарды Сталин атқызып тастады. Ал аз халықтарды өсірмеу саясаты жалғаса берді. Соғыста тағы 600 мың жоғалттық. Одан кейін салынып, Хрущевка атанған үйлердің 6 шаршы метрлік асүйіне әке-шеше мен бір-екі бала әзер сыятын, жатын бөлме де тар. Сөйтіп қалаға көшкен қазақ өсіп мандымады. Есесіне мал соңында, ауылда ауыр жұмыста жүрген отбасылар топырлатып туа берді. Әр үйде сегіз-тоғыз, он-он екі баладан болды. Қазақтың сонау жаугершілік заманнан келе жатқан, Ақтабан шұбырындыда аман сақтаған түйсіктегі орынбасар, ізінбасар инстинкті отызыншы жылдар зобалаңынан соң өстіп оянып сала берді. Сөйтіп атылған аға, бұралып көз жұмған әпке, іні, бауырдың орнын толтыру ұлттық қасиеті халықты тағы бір сақтап, осы күні Қазақстанның өзінде 14 млннан асып отырмыз, шетелдегі қандасты қоссақ 20 млнға жуықтаймыз. 1937 жылғыдан 10 есе өскенбіз! Қысқа мерзімде дәл осындай демографиялық жанкештілік көрсеткен халық жер бетінде бар ма екен? Тәуба! Өз ұрпағын ойлай жүріп өзгенің де тұқымын тұздай құртқызбаған ұлт қай алғысқа да лайық-ау…
СЕРІК ӘБІКЕНҰЛЫ