Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпова елімізде зейнет жасына жеткендердің көбі жұмыс істейтінін және олар зейнетақы мен жалақыны қатар алып жүргенін айтты.
Олар зейнет жасына келсе де, зейнетке шықпай, жұмысын әрі қарай жалғастырып жүр. Бұл азаматтарға зейнетақысын төлемей, ол ақшаны бюджетте қалдыру ұсынылады. Ал бюджеттен төленетін төлемдерді олар зейнетке шыққанға дейін тоқтата тұру ұсынылады, — деп айтты министр.
Оның айтуынша, үнемделген қаражат 55 жасында зейнетке шыққысы келетіндерге төлеуге бағытталуы мүмкін.
Жақыпова айтқандай, бұл тек талқылау сатысындағы дүние.
Бұл жерде зейнетке ерте шыққысы келетін азаматтардың еңбек өтілі 25 жылдан кем болмауы керек. Яғни осы уақыт бойы зейнет жарналары аударымы болуы қажет. Мысалы, азамат 20 жасынан бастап жұмыс істесе және тиісті жарналары уақытылы аударылып отырса, онда ол 45 жасында зейнетке ерте шыға алады.
“Өмір сүруге жетпейтін зейнетақы алады”
Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов зейнетақы мәселесі өте маңызды екенін, оны талқылауға барынша жауапкершілікпен қарау керегін айтты.
Депутат атағандай, жұмыс істейтін зейнеткерлерді мемлекеттік бюджеттен берілетін зейнетақыдан айыру ұсынысына қоғам алаңдап отыр.
Бұл идея бюджетті оңтайландырудың әділетті жолдарын іздеудің орнына, мемлекеттің ең осал топтарының біріне ауыртпалық салу әрекеті сияқты көрінеді. Көп зейнеткер қазірдің өзінде лайықты өмір сүруге жетпейтін ең төменгі зейнетақы алатынын түсіну маңызды. Енді жасына байланысты әлеуметтік қамтамасыз ету құқығына кепілдік беретін Конституцияның 28-бабында көрсетілген бұл аз ғана табыс та күмән тудырып отыр. Үнемдеудің жолдарын адамдар қарсы тұра алмайтын жерден іздейді деген әсер қалдырады. Алдымен онкологиялық науқастарды емдеуге бөлінетін қаражатты, содан кейін хоспистер мен ауыр науқастарға қолдауды қысқарту ұсынылды, енді жұмыс істейтін зейнеткерлерге қол созып жатыр, — дейді Аймағамбетов.
Оның ойынша, зейнеткерлер қалағаннан емес, қажеттіліктен жұмыс істеп жүр, өйткені олардың табысы негізгі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жетпейді. Бюджетті үнемдеу қажет, бірақ білім беру, денсаулық сақтау, зейнетақы, жәрдемақы және азаматтарымыздың еңбекақысына қол тигізуге болмайды.
Форумдар, мерекелік безендірулер, жаңа әкімшілік ғимараттардың құрылысы, қажетсіз үлкен стадиондар салу, шетелдік легионерлердің жалақылары және басқа да осындай шығындар тапшылықты толтыруға жеткілікті болар еді. Бастысы, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мұндай бастамалардың шын мәнінде жоқ екенін, заңнамаға өзгерістер енгізу жоспарланбайтынын түсіндірді. Министрліктің айтуынша, бұл тек талқылауға ұсынылған пікір ғана болды, ал жақын арадағы жоспарға кірмейді. Соған қарамастан, бұл идеяның конституциялық және әділеттілік принциптеріне қайшы келетінін және азаматтардың алаңдауына негіз жоқ екенін айтқым келеді. Әріптестердің осындай сезімтал мәселелер бойынша ойланып, жауапкершілікпен пікір білдіруін қалаймын, өйткені қоғамда түсініспеушілік пен орынсыз алаңдаушылық туғызудың қажеті жоқ, — деп шақырды Мәжіліс депутаты Асхат Аймағамбетов.
“Зейнетақы жоғары және уақытылы болуы қажет”
Мәжіліс депутаты Ерлан Сайыров мемлекеттің проблемасының барлығын тек халықтың есебінен ғана шешуге болмайтынын айтты.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Қазақстанда зейнетке шықса да, жұмыс істеуді жалғастыра бергісі келетін адамның мемлекеттік зейнетақысы алынып тасталуы ықтимал деген мәлімдеме жасаған болатын. Депутат осыған қатысты ойын айтты.
Бұл қабылданып қойған шешім емес. Бұл тек жария талқылау. Бірақ осы талқылаудың өзін халыққа дұрыс түсіндіруге тиіспіз. Мұндай мәселенің көтеріліп отырғанының негізгі себебі – Қазақстанның экономикасындағы бюджетті қалыптастыру проблемасы. Бүгінде Қазақстанның экономикасы минерал ресурстарды сатуға бағытталған. Әлемнің турбуленттілігіне байланысты минерал ресурстардың бағасы аумалы-төкпелі. Екіншіден, мұнай, металл, шикізаттарды жеткізудің өзі қиындап кетті. Сол себепті бүгін Қазақстанның бюджетін қалыптастыруда проблема бар, — деді Сайыров.